Nguyên nhân và các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh lạc nội mạc tử cung
Lạc nội mạc tử cung là tình trạng niêm mạc tử cung phát triển ra bên ngoài tử cung, có thể đến ống dẫn trứng, buồng trứng hay vùng chậu. gần một nửa số phụ nữ bị ảnh hưởng bởi lạc nội mạc tử cung sẽ bị đau vùng chậu mãn tính, trong khi khoảng 70% sẽ bị đau bụng kinh. Vô sinh hay chậm có con cũng là dấu hiệu phổ biến khi mắc bệnh.
Xem thêm:
Hiện tại, nguyên nhân chính xác của bệnh lạc nội mạc tử cung vẫn chưa ai biết rõ được. Di truyền, môi trường và lối sống được cho là đóng vai trò chính. Cũng có một số yếu tố rủi ro nhất định làm tăng nguy cơ mắc bệnh lạc nội mạc tử cung ở phụ nữ.
Bệnh lạc nội mạc tử cung có thể có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, một số tác nhân chủ yếu như:
Di truyền học
Hầu hết các nhà khoa học đồng ý rằng di truyền đóng một phần lớn trong sự phát triển của lạc nội mạc tử cung. Nếu trong gia đình có mẹ, chị hoặc em gái bị lạc nội mạc tử cung thì khả cao bạn cũng bị bệnh.
Ngoài sự kế thừa của gen, di truyền cũng có thể đóng góp gián tiếp bằng cách ảnh hưởng đến việc sản xuất hormone. Lạc nội mạc tử cung thường xảy ra khi có nồng độ estrogen tăng cao kéo dài. Hội chứng dư thừa Aromatase (AEX) là một ví dụ cực đoan trong đó sản lượng estrogen cao có liên quan đến một đột biến di truyền cụ thể.
Người ta tin rằng lạc nội mạc tử cung không phải do một mà nhiều đột biến gen. Chúng có thể là đột biến soma (xảy ra sau khi thụ thai và không thể di truyền), đột biến dòng mầm (được truyền sang con cái) hoặc kết hợp cả hai.
Các nhà khoa học đã xác định được một số đột biến gen liên quan chặt chẽ đến lạc nội mạc tử cung, bao gồm:
- 7p15.2 , ảnh hưởng đến sự phát triển tử cung
- GREB1 / FN1 , giúp điều chỉnh sản xuất estrogen
- MUC16 , chịu trách nhiệm hình thành các lớp chất nhầy bảo vệ trong tử cung
- CDKN2BAS , quy định các gen ức chế khối u được cho là có liên quan đến lạc nội mạc tử cung
- VEZT , hỗ trợ trong việc tạo ra các gen ức chế khối u
- WNT4 , rất quan trọng đối với sự phát triển của đường sinh sản nữ
Mặc dù những phát hiện ban đầu này, không có xét nghiệm di truyền hoặc bộ gen nào có thể xác định hoặc dự đoán nguy cơ lạc nội mạc tử cung một cách chính xác.
Xem thêm: Đặt vòng nhưng vẫn có thai.
Các yếu tố rủi ro khác
Ngoài nguy cơ di truyền từ gia đình, còn có một số đặc điểm khác thường thấy ở những phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung. Tuy nhiên, không phải là một phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung là do tất cả các nguyên nhân này gây ra, có thể bạn chỉ gặp phải một trong số đó.
Tuổi tác
Lạc nội mạc tử cung ảnh hưởng đến phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, thường là từ 15 đến 49. Mặc dù đôi khi nó có thể phát triển trước thời kỳ đầu tiên của con gái, lạc nội mạc tử cung thường xảy ra vài năm sau khi bắt đầu có kinh nguyệt.
Hầu hết các trường hợp được xác định trong độ tuổi từ 25 đến 35, thời gian trong cuộc sống khi nhiều phụ nữ đang cố gắng mang thai. Ở nhiều phụ nữ sẽ gặp phải hiện tượng hiếm muộn khó có con, đây là dấu hiệu đầu tiên để nhận biết bệnh lạc nội mạc tử cung.
Theo nghiên cứu cho thấy, có 20-50% phụ nữ bị bệnh lạc nội mạc tử cung thường chậm có con hoặc vô sinh.
Cân nặng
Chỉ số khổi cơ thể thấp (BMI) từ lâu được coi là yếu tố có nguy cơ chính cho sự phát triển của bệnh lạc nội mạc tử cung.
Theo một đánh giá năm 2017 liên quan đến 11 thử nghiệm lâm sàng, nguy cơ lạc nội mạc tử cung ở những phụ nữ có BMI trên 40 (được xác định là béo phì) thấp hơn 31% so với phụ nữ có cân nặng bình thường (BMI từ 18,5 đến 22,4). Ngay cả so với phụ nữ thừa cân, phụ nữ béo phì có nguy cơ lạc nội mạc tử cung thấp hơn.
Rối loạn kinh nguyệt
Nồng độ hormone estrogen cao cũng ảnh hưởng rất lớn đến bệnh lạc nội mạc tử cung. Có một số đặc điểm chu kỳ kinh nguyệt thường gặp ở phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung như:
- Xuất hiện kinh nguyệt sớm, trước 12 tuổi.
- Chu kỳ kinh nguyệt thường ngắn dưới 27 ngày
- Có thời gian hành kinh dài, kéo dài hơn 7 ngày.
- Trải qua thời kỳ mãn kinh ở tuổi già
Tử cung bất thường
Tử cung của bạn bất thường có thể làm tăng nguy cơ lạc nội mạc tử cung, tạo điều kiện cho rối loạn chu kỳ kinh nguyệt. Chúng bao gồm các điều kiện làm thay đổi vị trí của tử cung hoặc cản trở dòng chảy kinh nguyệt. Bao gồm:
- Bệnh u xơ tử cung
- Bệnh polyp tử cung
- Tử cung ngả sau (còn được gọi là tử cung nghiêng) vị trí của tử cung lùi về phía sau cổ tử cung.
- Dị tật bẩm sinh tử cung, bao gồm cryptomenorrhea (trong đó kinh nguyệt xảy ra nhưng không thể được nhìn thấy do một chướng ngại bẩm sinh)
- Co thắt âm đạo không đồng bộ, trong đó âm đạo co bóp bất thường hoặc quá mức trong thời kỳ kinh nguyệt
Đặc điểm thai kỳ
Phụ nữ chưa bao giờ mang thai có nguy cơ mắc bệnh lạc nội mạc tử cung cao hơn bình thường. Có đến 50% phụ nữ mắc bệnh đều chưa từng mang thai..
Việc mang thai và cho con bú làm kéo dài thời gian không có kinh nguyệt, do đó giảm mức độ estrogen và các hormone khác (như hormone giải phóng oxytocin và gonadotropin) liên quan đến các triệu chứng lạc nội mạc tử cung.
Nhưng cũng nhiều ý kiến cho rằng, mang thai không chữa khỏi bệnh lạc nội mạc tử cung. Đây chỉ là sự trợ thời, nhưng nó không xóa bỏ được sự phát triển quá mức của nội mạc tử cung.
Trong một số trường hợp, lạc nội mạc tử cung có thể biến mất hoàn toàn khi bắt đầu mãn kinh (trừ khi bạn đang dùng estrogen).
Phẫu thuật ổ bụng
Nếu bạn trải qua cuộc phẫu thuật như mổ lấy thai hoặc cắt tử cung đôi khi những tế bào không bị phá hủy bởi hệ thống miến dịch có thể tự ra bên ngoài tử cung, gây ra bệnh lạc nội mạc tử cung.
Một phân tích năm 2013 từ Thụy Điển đã kết luận rằng những phụ nữ sinh bằng phương pháp mổ với đứa con đầu lòng có khả năng được chẩn đoán mắc bệnh lạc nội mạc tử cung cao hơn 80% với những người sinh thường.
Môi trường xung quanh
Lối sống và môi trường xung quanh cũng có một phần ảnh hưởng đến sự phát triển của lạc nội mạc tử cung, nhưng nó là không nhiều. Do đó, việc thay đổi thói quen hay môi trường sống không làm giảm tình trạng bệnh của bạn.
Nhưng bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách giảm mức estrogen trong cơ thể. Điều này đặc biệt đúng nếu bạn đã biết các yếu tố nguy cơ của lạc nội mạc tử cung.
Một số lời khuyên từ bác sĩ chuyên khoa để giúp bạn giảm và bình thường hóa nồng độ estrogen của bạn:
- Tập thể dục thường xuyên, thời gian lý tưởng là hơn bốn giờ một tuần.
- Không sử dụng chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá.
- Cắt giảm lượng caffeine hàng ngày, lý tưởng là ít hơn 1 ly/1 ngày.
- Sử dụng phương pháp kiểm soát sinh sản estrogen liều thấp, như sử dụng thuốc tránh thai, miếng dán hoặc vòng tránh thai nội tiết.
Nguồn tham khảo: verywellhealth.com
